Een verhaal uit het leven van vrijwilligers van de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg van Venlo en omgeving, afgekort VPTZ Venlo e.o.

De telefoon gaat. Of ik tijd heb voor een inzet op zo’n kort mogelijke termijn. Dat betekent bij ons eigenlijk vandaag of morgen, uiterlijk overmorgen. Want de nood is hoog. Sterven komt ineens dichterbij voor de familie die onze hulp inschakelt. De coördinator praat me bij. Hierdoor krijg ik alvast een beeld van de situatie. Soms zie ik de situatie al voor me, maar net zo vaak probeer ik nog helemaal geen beeld te schetsen en laat de situatie op me afkomen. Want wat mij wordt gevraagd is “er zijn”.

Er zijn om de mantelzorger te ontlasten, een luisterend oor te bieden voor de stervende, de ene keer is er ruimte voor een gesprek, of meerdere gesprekken. De andere keer zit ik stilletjes aan de tafel op afstand van de cliënt en lees ik een boek, maar mijn “zijn” is altijd gericht op de cliënt. Het maakt mijn werk bijzonder, ook soms verdrietig, maar meer dan dat waardevol en van toegevoegde waarde. De toegevoegde waarde die we vinden in “er zijn” en niet in van alles doen.

Dat vind ik soms nog lastig aan anderen uit te leggen, maar ik voel het en onze cliënten voelen het ook. Dit krijgen we ook vaak terug, als we na afloop evalueren met de familie. We horen vaak, zo fijn dat jullie er waren. Als onze inzet is afgerond, is de cliënt meestal overleden. Ik zeg meestal, want soms knapt onze cliënt toch nog zodanig op dat onze hulp niet meer nodig is. Dit zijn de verhalen, die ons doen beseffen dat we in de palliatieve terminale zorg niet altijd van tevoren kunnen inschatten hoe een traject verloopt.

Net zoals in het gewone leven, kunnen we niet alles regisseren. Maar daar waar we tot het einde er zijn, soms uitgebreid met een of meerdere nachtinzetten, voegt het leven toe aan de dagen daar waar dagen toevoegen aan het leven niet meer mogelijk of wenselijk is.
Alle VPTZ vrijwilligers worden getraind en worden voortdurend bijgeschoold. De meeste vrijwilligers hebben een zorgachtergrond of zijn ervaringsdeskundigen. Ze hebben zelf een dierbare verloren en weten daardoor hoe dat voelt, maar hebben ook geleerd om dat eigen verlies in een context te plaatsen. Vrijwilligers verrichten geen medische, verpleegkundige handelingen of zware huishoudelijke taken, maar vullen datgene aan wat familieleden en vrienden zelf doen. Zoals hulp bij persoonlijke verzorging, voorlezen of waken. Zo krijgen de naasten de gelegenheid even rust te nemen, een boodschap te doen of ’s nachts rustig te slapen.

“Vind je dit vrijwilligerswerk niet ongelooflijk moeilijk of verdrietig?” hoor ik vaak en, ja, soms is dat zo. Maar dan is er altijd de ruimte om het hier samen met de coördinator over te hebben. Ook de tussentijdse trainingen met diverse onderwerpen en het praten met collega vrijwilligers maakt dat ik hier mijn weg goed in vind.